ALL-IN Inkluzywna reprezentacja w mediach

Zrozumienie reprezentacji włączającej

Definicja i znaczenie

Włączająca reprezentacja odnosi się do sprawiedliwego, dokładnego i pełnego szacunku przedstawiania zróżnicowanych grup ludzi w mediach, w tym osób o różnych rasach, pochodzeniu etnicznym, płciach, orientacjach seksualnych, poziomach sprawności, wieku i statusie społeczno-ekonomicznym. Zapewnia ona widoczność wszystkim grupom społecznym oraz autentyczne, wolne od stereotypów opowiadanie ich historii.

Włączająca reprezentacja nie tylko odzwierciedla rzeczywistość zróżnicowanego świata, ale także daje grupom marginalizowanym możliwość zobaczenia siebie w pozytywnym i wzmacniającym świetle. Promuje równość, wspiera empatię i kwestionuje uprzedzone narracje poprzez włączanie szerokiego wachlarza perspektyw i doświadczeń.

Kontekst historyczny i ewolucja reprezentacji w mediach

Historyczny kontekst i ewolucja reprezentacji w mediach odzwierciedlają sposób, w jaki różne grupy – zwłaszcza społeczności marginalizowane – były przedstawiane (lub pomijane) w mediach na przestrzeni czasu, oraz jak te przedstawienia ulegały zmianie. Wczesne media i stereotypy W początkach filmu, telewizji i literatury wiele grup było niedostatecznie reprezentowanych lub przedstawianych w sposób zniekształcony. Powszechne wówczas obrazy często opierały się na stereotypach, które utrwalały szkodliwe uprzedzenia. Na przykład: Czarni ludzie byli często przedstawiani w karykaturalny, uwłaczający sposób (np. Afroamerykanie w podporządkowanych rolach, takich jak służące czy przestępcy), Kobiety były zazwyczaj pokazywane w ograniczonych, domowych rolach, definiowane przez urodę, emocjonalną kruchość lub zależność od mężczyzn, Osoby LGBTQ były albo niewidoczne, albo przedstawiane negatywnie jako złoczyńcy, dewianci lub obiekty żartów, Osoby z niepełnosprawnościami przedstawiano jako godne współczucia lub niebezpieczne, co wzmacniało ableistyczne postawy.				Kolorowa okładka książki Tarzan wśród małp (1912), autorstwa Edgara Rice'a Burroughs, opublikowanej jako powieść w 1914. Powieści o Tarzanie (a później również filmy) często ukazywały afrykańskich tubylców jako prymitywnych i niecywilizowanych, wzmacniając kolonialne stereotypy przedstawiające Afrykanów jako gorszych lub dzikich. Plakat kinowy The Birth of a Nation (1915), dystrybuowanego przez Epoch Film Co. Ten kontrowersyjny film utrwalał rasistowskie stereotypy, przedstawiając Afroamerykanów jako niebezpiecznych i skorumpowanych, jednocześnie gloryfikując Ku Klux Klan.
Zmiany w połowie XX wieku Połowa XX wieku przyniosła narodziny ruchów takich jak ruch na rzecz praw obywatelskich, wyzwolenia kobiet czy aktywizm osób LGBTQ , które kwestionowały ograniczone i krzywdzące przedstawienia tych społeczności. Media powoli zaczęły na to reagować.				Okładka książki The Well of Loneliness (1928) autorstwa Radclyffe Hall. Jedno z pierwszych dzieł poruszających tematykę LGBTQ , które spotkało się z kontrowersjami i cenzurą, odzwierciedlając negatywne nastawienie do tożsamości queer w początkach historii mediów.
Lata 50. i 60. W latach 50. i 60. XX wieku pojawiły się postacie o innym niż biały kolorze skóry w bardziej pozytywnych rolach, choć nadal obecne były stereotypy i tokenizm.				Star Trek: The Original Series (1966-1969) był przełomowy pod względem różnorodnej obsady, w tym Nichelle Nichols jako Uhura (zdjęcie: Alan Light), jednej z pierwszych czarnoskórych kobiet w istotnej roli w amerykańskiej telewizji. Serial zasłynął również z pierwszego pocałunku międzyrasowego na ekranie telewizyjnym.
Lata 70. Lata 70. przyniosły większą reprezentację kobiet w miejscu pracy i w rolach nietradycyjnych, a także zwiększoną widoczność osób kolorowych w programach telewizyjnych, takich jak The Jeffersons czy Good Times.				Oficjalne zdjęcie promujące amerykańskich aktorów Isabel Sanford, Shermana Hemsleya i Mike'a Evansa zapowiadających premierę serialu The Jeffersons. Był to jeden z pierwszych seriali telewizyjnych koncentrujących się na zamożnej afroamerykańskiej rodzinie, przełamując stereotypowe przedstawienia czarnoskórych osób jako znajdujących się w niższych warstwach społeczno-ekonomicznych.
Lata 80. W latach 80. zaczęła się pojawiać reprezentacja osób LGBTQ , jednak często miała ona negatywny wydźwięk, np. przedstawiano gejów głównie w kontekście kryzysu AIDS.				Jack Coleman był jednym z aktorów wcielających się w postać Stevana Carringtona w serialu Dynasty (1981-1989. Mimo że sposób przedstawiania postaci LGBTQ wciąż był problematyczny, postać Stevena Carringtona była jednym z pierwszych stałych bohaterów gejowskich w amerykańskiej telewizji w czasie największej oglądalności, choć narracja wokół niego była nacechowana stereotypowo i negatywnie. (przycięta wersja zdjęcia autorstwa Anthony’ego Citrano, Flickt, na licencji CC-BY-2.0)
Lata 90. i 2000 – poszerzanie reprezentacji Lata 90. i 2000. stanowiły punkt zwrotny w kierunku bardziej inkluzywnej i zróżnicowanej reprezentacji: Kobiety zyskały bardziej złożone, główne role w mediach - seriale takie jak Buffy: Postrach wampirów czy Seks w wielkim mieście podważały tradycyjne normy płci, Różnorodność rasowa i etniczna stała się bardziej widoczna - coraz więcej osób o innym kolorze skóry pojawiało się w mediach głównego nurtu, od seriali takich jak Bajer z Bel-Air po filmy jak Chłopaki z sąsiedztwa, Postacie LGBTQ zyskały widoczność w takich programach jak Will & Grace czy Ellen, torując drogę dla przyszłych reprezentacji.				Obsada serialu “Buffy the Vampire Slayer” (1997-2003). Buffy była przełomową postacią, która podważała tradycyjne role płciowe - jako silna, niezależna bohaterka walczyła zarówno z dosłownymi, jak i metaforycznymi demonami. (zdjęcie: Patrick Lee, licencja CC-BY-2.0)

Obecne trendy: w kierunku prawdziwej inkluzywności

Współcześnie rośnie zapotrzebowanie na autentyczną i wielowymiarową reprezentację. Obejmuje to:

Intersekcjonalność: media coraz częściej odzwierciedlają złożoność tożsamości ludzi, przedstawiając postacie, które łączą w sobie różne aspekty tożsamości (np. rasa, płeć, orientacja seksualna).
Różnorodne narracje: opowieści coraz częściej ukazują szerokie spektrum doświadczeń życiowych. Filmy takie jak Czarna Pantera i Bajecznie bogaci Azjaci celebrują dumę kulturową i pokazują jej niuanse, a seriale takie jak Pose przedstawiają osoby transpłciowe o innym kolorze skóry w głównych rolach.
Włączenie za kulisami: coraz większą uwagę zwraca się na różnorodność twórców, scenarzystów i reżyserów, co zapewnia większą autentyczność opowiadanych historii.

Aspekty prawne i etyczne

Ramy prawne dotyczące włączającej reprezentacji w mediach kształtowane są przez przepisy, regulacje i polityki mające na celu promowanie równości, zapobieganie dyskryminacji oraz zapewnienie sprawiedliwej reprezentacji zróżnicowanych grup. Ramy te różnią się w zależności od kraju, ale zazwyczaj koncentrują się na przeciwdziałaniu szkodliwym stereotypom, zapewnianiu niedyskryminacji oraz promowaniu różnorodności w treściach i produkcji medialnej.

Ramy prawne UE

Dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych (AVMSD): ta dyrektywa UE określa minimalne standardy dla usług medialnych w państwach członkowskich. Zachęca do różnorodności kulturowej i włączającego podejścia w nadawaniu, zobowiązując firmy medialne do promowania europejskich dzieł i poszanowania różnorodności w ich programach.
Dyrektywa w sprawie równości rasowej (2000/43/EC): dyrektywa ta zakazuje dyskryminacji ze względu na rasę lub pochodzenie etniczne w różnych obszarach, w tym w mediach i reklamie, tworząc podstawy do włączającej reprezentacji mniejszości rasowych i etnicznych.
Karta praw podstawowych Unii Europejskiej: artykuł 21 zakazuje dyskryminacji ze względu na rasę, płeć, orientację seksualną, niepełnosprawność i inne cechy, stanowiąc szeroką podstawę dla włączającej reprezentacji we wszystkich mediach i wyrazach kultury.
UE wspiera także inicjatywy na rzecz różnorodności w mediach poprzez programy finansowania, takie jak Kreatywna Europa, który promuje różnorodność kulturową, w tym reprezentację niedostatecznie reprezentowanych głosów w filmie, telewizji i innych sektorach kreatywnych.

Inne państwa (przykłady)

Hiszpania: Ogólne hiszpańskie prawo o komunikacji audiowizualnej - prawo to jest zgodne z AVMSD i promuje równość płci, różnorodność kulturową oraz poszanowanie praw jednostki. Zawiera przepisy zapewniające równe traktowanie i przeciwdziałające dyskryminującym treściom w hiszpańskich mediach.
Francja: Ustawa o wolności komunikacji - ustawa o wolności komunikacji. Zgodnie z dyrektywami UE podkreśla znaczenie różnorodności kulturowej we francuskich mediach i zakazuje treści dyskryminujących. Promuje także reprezentację języków i kultur mniejszościowych.
Polska: Ustawa o radiofonii i telewizji (1992) - reguluje krajowy krajobraz medialny, zobowiązując nadawców do poszanowania godności ludzkiej i unikania treści, które podżegają do dyskryminacji. Jednak egzekwowanie standardów dotyczących różnorodności jest mniej kompleksowe w porównaniu z innymi krajami UE, a przepisy dotyczące reprezentacji mniejszości są ograniczone.

Znaczenie różnorodności w reprezentacji

Siła różnorodnych narracji

Różnorodne narracje mają ogromny wpływ na społeczeństwo - kształtują postrzeganie, budują empatię i promują bardziej inkluzywne rozumienie świata. W mediach, literaturze, filmie i innych formach opowiadania historii narracje te kwestionują dominujące punkty widzenia, wzmacniają głosy grup marginalizowanych i sprzyjają bardziej zniuansowanemu i złożonemu przedstawianiu jednostek oraz społeczności.

Kluczowe sposoby, w jakie różnorodne narracje mają moc oddziaływania (patrz kolejne slajdy):

Kwestionowanie stereotypów
Różnorodne narracje demontują szkodliwe stereotypy i podważają tradycyjne normy, oferując świeże perspektywy i bardziej złożone przedstawienia grup niedostatecznie reprezentowanych. Gdy historie opowiadane są z różnych punktów widzenia, ukazują ograniczenia jednostronnych reprezentacji, pomagając odbiorcom zrozumieć, że żadna grupa nie jest jednolita.

Wzmacnianie empatii i zrozumienia
Historie odzwierciedlające różnorodne doświadczenia pozwalają odbiorcom wczuć się w sytuację innych, rozwijając empatię. Kiedy ludzie stykają się z narracjami ukazującymi odmienne rzeczywistości kulturowe, rasowe czy społeczne, są bardziej skłonni do zrozumienia i docenienia doświadczeń innych niż własne.
Odzwierciedlanie złożoności ludzkiego doświadczenia
Różnorodne narracje ukazują, że życie jest wielowymiarowe - obejmuje nie tylko płeć, rasę i kulturę, ale również przecięcia tożsamości, takie jak połączenie klasy społecznej, religii, niepełnosprawności i orientacji seksualnej. Takie historie oferują odbiorcom bardziej całościowe zrozumienie tego, co oznacza funkcjonowanie w świecie.
Wzmacnianie społeczności marginalizowanych
Gdy media i literatura zawierają autentyczne, pozytywne reprezentacje grup marginalizowanych, społeczności te czują się dostrzeżone, uznane i wzmocnione. Reprezentacja dostarcza wzorców, potwierdza tożsamość i może przeciwdziałać poczuciu wykluczenia. Różnorodne narracje pomagają demontować bariery społeczne, ukazując osoby z tych społeczności jako wielowymiarowe, kompetentne i odporne.
Promowanie zmian społecznych
Różnorodne narracje mogą być siłą napędową zmian społecznych, inicjując rozmowy na temat nierówności, sprawiedliwości i praw człowieka. Gdy historie uwypuklają systemowe problemy - takie jak rasizm, seksizm czy ableizm - zwracają uwagę na te zjawiska i mogą inspirować wspólne działania na rzecz ich rozwiązania.
Poszerzanie kreatywnych i kulturowych horyzontów
Różnorodne opowiadanie historii wzbogaca krajobraz twórczy, oferując nowe tematy, głosy i tradycje w przestrzeni medialnej i literackiej.
Przeciwdziałanie dominacji jednej narracji
Przez większą część historii główny nurt mediów i literatury był zdominowany przez narracje tworzone przez i dla wąskiej grupy demograficznej, często koncentrujące się na doświadczeniach białych, heteroseksualnych mężczyzn. Różnorodne narracje przeciwstawiają się temu, oferując historie ukazujące szersze spektrum doświadczeń i podważając przekonanie, że istnieje tylko jedno „uniwersalne” doświadczenie lub sposób opowiadania historii.
Ekonomiczne korzyści z różnorodności
Oprócz korzyści społecznych i kulturowych, różnorodne narracje mogą generować również znaczną wartość ekonomiczną. Odbiorcy coraz częściej domagają się treści, które odzwierciedlają ich rzeczywistość, a media, które stawiają na różnorodność, często osiągają większy sukces komercyjny.

Przykłady rzeczywistej reprezentacji włączającej

Telewizja: Pose (2018-2021) Serial Pose przeszedł do historii jako produkcja z największą liczbą transpłciowych aktorów w rolach regularnych, wspieraną przez zróżnicowaną obsadę drugoplanową. Osadzony w kulturze ballroom lat 80. w Nowym Jorku, serial porusza kwestie dotykające kolorowych osób LGBTQ , w tym HIV/AIDS, dyskryminację i ubóstwo.				Zdjęcie autorstwa DVSROSS na Flickr licencja Creative Commons Attribution 2.0 Generic.
Literatura: The Hate U Give (2017) Ta powieść młodzieżowa autorstwa Angie Thomas opowiada historię Starr Carter, czarnoskórej nastolatki, która była świadkiem zastrzelenia swojego najlepszego przyjaciela przez policję, i jej walki o zabranie głosu przeciwko systemowemu rasizmowi. Książka ukazuje realia przemocy policyjnej, profilowania rasowego i ruchu Black Lives Matter, koncentrując się na młodej czarnoskórej bohaterce. Powieść stała się bestsellerem i została zaadaptowana na kasowy film.				Autorka The Hate U Give. Zdjęcie autorstwa Valder Beebe Show, licencja Creative Commons Attribution 3.0 Unported.
Film: Nasze magiczne Encanto (2021) Film oddaje hołd kulturze Kolumbii, przedstawiając etnicznie zróżnicowaną obsadę w konwencji realizmu magicznego. Film ukazuje wielopokoleniową latynoską rodzinę i porusza tematy takie jak relacje rodzinne, zdrowie psychiczne i tożsamość osobista. Różnorodne odcienie skóry i wygląd postaci odzwierciedlają bogactwo rasowej i etnicznej różnorodności Kolumbii.				Barichara, Kolumbia. Zdjęcia autorstwa Bernard Gagno, licencja Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International. Quindío, Cocora Valley i Barichara w Santander to niektóre z miejsc, które zespół produkcyjny Encanto odwiedził w Kolumbii podczas prac nad filmem.
Gry wideo: The Last of Us Part II (2020) Gra The Last of Us Part II została doceniona za różnorodność postaci oraz reprezentację związków osób LGBTQ . W grze występuje złożona postać kobieca - Ellie, która jest otwarcie homoseksualna - oraz szeroki wachlarz bohaterów o różnych rasach, płciach i zdolnościach. W grze pojawia się również Lev - transpłciowa postać - będąca jedną z najbardziej wyrazistych reprezentacji osób trans w historii gier wideo.				Reklama gry The Last of Us Part II umiejscowiona na pociągu. Zdjęcie autorstwa Pete’a Ellisa, licencja Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International license.
Reklama: Gillete – The Best Men Can Be (2019) Kampania "The Best Men Can Be" marki Gillette zrewolucjonizowała postrzeganie męskości, poruszając takie tematy jak toksyczna męskość, przemoc rówieśnicza i molestowanie seksualne. Reklama zachęcała mężczyzn do kwestionowania przestarzałych norm i promowała pozytywne postawy, ukazując mężczyzn w nietradycyjnych, empatycznych i opiekuńczych rolach.				Advertising "The Best Men Can be", by Gillete.

Tworzenie treści inkluzywnych

Opracowywanie inkluzywnych historii

Tworzenie inkluzywnych historii to celowy proces, który wymaga przemyślanego podejścia do różnych tożsamości, doświadczeń i perspektyw. Kluczowe wytyczne dotyczące tworzenia historii, które są autentycznie inkluzywne:

Zbadaj i zrozum społeczności, które reprezentujesz. Przeprowadź dogłębny research, korzystaj z materiałów źródłowych i konsultuj się z osobami z tych społeczności. Obejmuje to czytanie literatury, oglądanie filmów dokumentalnych oraz prowadzenie wywiadów lub konsultacji w celu zdobycia pogłębionych informacji.
Unikaj stereotypów. Twórz wielowymiarowe postacie z rozbudowaną historią, motywacjami i złożoną osobowością. Upewnij się, że różnorodne postacie odgrywają istotne role, a ich obecność nie służy jedynie „odhaczeniu” reprezentacji.
Unikaj pułapki „jednej historii”. Żadna grupa ani kultura nie jest jednorodna. Pokaż różnorodność wewnątrz reprezentowanej grupy, wprowadzając postacie o różnych pochodzeniach, perspektywach i doświadczeniach. Pomaga to oddać prawdziwe złożoności ludzkiego życia.
Uwzględnij intersekcjonalność. Zastanów się, jak elementy takie jak rasa, płeć, klasa społeczna, seksualność i (nie)pełnosprawność współistnieją w życiu postaci. Twórz postacie, które odzwierciedlają tę złożoność, zamiast skupiać się tylko na jednym aspekcie ich tożsamości.
Rozpoznaj i unikaj szkodliwych stereotypów. Bądź świadomy(-a) problematycznych motywów i aktywnie staraj się je przełamywać lub omijać. Zbadaj najczęstsze stereotypy w mediach i dowiedz się, jak tworzyć bardziej postępowe, wzmacniające narracje.
Pokazuj realia uprzedzeń, nie żerując na traumie. Traktuj tematy dyskryminacji z wrażliwością i rozwagą, a jednocześnie równoważ historię, ukazując siłę, wspólnotę i radość bohaterów. Niech opowieść niesie nadzieję, uzdrowienie lub opór, zamiast przedstawiać wyłącznie negatywny obraz.
Zwracaj uwagę na język. Używaj języka włączającego i pełnego szacunku, zgodnego z tym, jak dane społeczności określają samych siebie. Unikaj przestarzałych lub obraźliwych sformułowań i upewnij się, że znasz właściwe terminy odnoszące się do różnych grup.
Nie egzotyzuj ani nie uprzedmiotawiaj kultur. Traktuj tradycje kulturowe i tożsamości z szacunkiem. Przedstawiaj je w kontekście, który odzwierciedla ich pełne znaczenie i wartość, bez ich sensacjonalizowania czy romantyzowania w celach dramatycznych.
Bądź otwarty na uwagi i krytykę. Słuchaj głosów grup niedostatecznie reprezentowanych, zwłaszcza jeśli czują się źle przedstawione lub zmarginalizowane w Twojej opowieści. Wykorzystuj te informacje, by się uczyć i doskonalić swoje podejście w przyszłych projektach.

Reprezentacja wizualna i dźwiękowa

Tworzenie inkluzywnej reprezentacji wizualnej i dźwiękowej w mediach jest kluczowe dla zapewnienia, że zróżnicowana publiczność czuje się dostrzeżona, wysłuchana i zrozumiana. Oznacza to świadome podejmowanie decyzji dotyczących tego, jak przedstawiane są osoby oraz jak wykorzystywane są dźwięki - z poszanowaniem autentyczności i indywidualności postaci z różnych środowisk, tożsamości i doświadczeń. Kluczowe wytyczne:

Różnorodna obsada i autentyczne przedstawienia. Zapewnij, aby osoby aktorskie pochodzące z różnych środowisk rasowych, kulturowych, płciowych i dotyczących niepełnosprawności były obsadzane w rolach odzwierciedlających ich doświadczenia. Unikaj „wybielania” (whitewashing) lub zniekształcania postaci, kiedy osoby z określonych środowisk są odgrywane przez aktorów z innych, często uprzywilejowanych, grup.
Reprezentacja typów ciała i wyglądu. Pokazuj postacie o różnych typach sylwetki, odcieniach skóry, rysach twarzy i sprawnościach fizycznych. Unikaj promowania nierealistycznych ideałów ciała i celebruj pełne spektrum ludzkiego wyglądu.
Rzetelna reprezentacja sprawności fizycznej. Autentycznie przedstawiaj osoby z niepełnosprawnościami, angażując prawdziwe osoby aktorskie, jeśli to możliwe. Ukazuj różnorodne rodzaje niepełnosprawności (fizyczne, poznawcze, sensoryczne) w sposób, który podkreśla osobowość i możliwości danej postaci, a nie wyłącznie jej niepełnosprawność.
Różnorodność akcentów, dialektów i języków. Wykorzystuj głosy i osoby na ekranie, które autentycznie reprezentują akcenty, dialekty lub języki postaci. Unikaj stereotypów opartych na akcencie i nie używaj akcentów jako środka komicznego lub do przedstawiania złoczyńców.
Inkluzywne wybory muzyczne. Wybieraj muzykę, która autentycznie oddaje kultury, epoki i doświadczenia postaci. Korzystaj z twórczości kompozytorów i muzyków pochodzących z kultur reprezentowanych w historii. Unikaj przywłaszczenia muzyki kulturowej bez kontekstu lub zrozumienia. Staraj się uwzględniać różnorodne gatunki muzyczne, by odzwierciedlić bogactwo tradycji muzycznych.
Reprezentacja języka migowego i napisów. Włącz język migowy, napisy i audiodeskrypcję w sposób naturalny i inkluzywny. Upewnij się, że miganie na ekranie czy opisy dźwięków są integralną częścią opowiadanej historii, a nie tylko dodatkiem. Postacie posługujące się językiem migowym powinny być przedstawione autentycznie, z uwzględnieniem rzeczywistych metod komunikacji.

Podsumowanie

	Reprezentacja inkluzywna zapewnia autentyczne ukazanie różnorodnych tożsamości i doświadczeń w mediach, odzwierciedlając pełne spektrum społeczeństwa.			Różnorodne historie przełamują stereotypy, poszerzają perspektywy i pomagają budować empatię wśród odbiorców.
	Kontekst historyczny pokazuje, że media często przedstawiały grupy marginalizowane w sposób zniekształcony, jednak współczesne działania dążą do naprawienia tego poprzez bardziej inkluzywne narracje.			Unikanie stereotypów i tokenizmu jest kluczowe dla tworzenia wielowymiarowych, znaczących postaci i fabuł.